Zaczęli od peryferii, gdzie rosły ceglane, szare budynki, przypominające wielkie fabryczne potwory. Dym unoszący się z kominów przysłaniał niebo, a powietrze było gęste i gryzące, wypełnione zapachem maszyn, tłuszczu i potu. Jan szedł przed nią pewnym krokiem, choć Zofia z każdym krokiem czuła coraz większy niepokój. Nigdy wcześniej nie była w tych częściach miasta. Choć bałuckie fabryki były jej znane z opowieści, nigdy nie miała okazji przyjrzeć się z bliska, jak wygląda życie tych, którzy tam pracowali.
— Chodźmy tą drogą, lepiej zobaczysz, jak wygląda nasze życie — powiedział Jan, wskazując wąską, brukowaną uliczkę, która wiodła między dwoma fabrykami.
Zofia szła za nim, obserwując otoczenie. Wąskie, ciemne korytarze pomiędzy budynkami wypełniał brud, a wszędzie walały się śmieci. Dzieci biegały boso po błotnistych drogach, bawiąc się w kałużach, podczas gdy ich rodzice pracowali w długich, męczących zmianach. Kobiety, w zniszczonych fartuchach, przemykały szybko w stronę domów, niosąc jedzenie dla swoich rodzin. Na twarzach tych ludzi malowało się zmęczenie, a ich ciała wydawały się przygarbione pod ciężarem codziennych trudów.
— To tutaj, Zofio, mieszkają ludzie, których nigdy nie spotykasz na salonach. To oni produkują towary, z których korzystają tacy jak ty — mówił Jan, nie patrząc na nią, a jedynie wskazując na mijające ich domy.
W końcu zatrzymali się przed jednym z budynków. Ceglane mury były już wyblakłe, a dach ledwo trzymał się w całości. Jan wskazał ręką, by Zofia weszła za nim. W środku panował przytłaczający półmrok. Na klatce schodowej unosił się zapach stęchlizny, a deski podłogowe skrzypiały pod ich stopami. Gdy weszli do jednej z izb, Zofia zamarła. W niewielkim pokoju, w którym ledwie mieścił się stół i kilka łóżek, siedziała rodzina – matka z trojgiem dzieci, z których najstarsze nie miało więcej niż dziesięć lat.
— To moja ciotka — powiedział Jan, wskazując na kobietę. — Jej mąż zmarł kilka lat temu na gruźlicę. Pracował w fabryce, jak większość tutaj.
Kobieta spojrzała na Zofię z mieszaniną ciekawości i nieufności. Jej twarz była poorana zmarszczkami, zbyt głębokimi jak na jej wiek. W jej oczach widać było ból i zmęczenie, które przenikały każdy jej gest.
— Jak sobie radzicie? — zapytała Zofia niepewnie, starając się nie dać po sobie poznać wstrząsu, jaki przeżywała.
— Jak widzisz, ledwo wiążemy koniec z końcem. Dzieci pomagają, jak mogą, ale to nie wystarcza. Czasem musimy wybierać między jedzeniem a opałem na zimę — odpowiedziała kobieta, wycierając dłonie o zniszczony fartuch.
Zofia czuła, jak coś w niej pęka. Oczekiwała biedy, słyszała o niej, ale nie mogła sobie wyobrazić, jak brutalna jest ta rzeczywistość. Spojrzała na dzieci, które patrzyły na nią dużymi, smutnymi oczami. Zaczynała rozumieć, dlaczego Jan i inni robotnicy walczyli o zmiany. Ich życie było walką o przetrwanie, a system, w którym żyli, nie dawał im żadnej nadziei na lepsze jutro.
Gdy wyszli z domu, Zofia nie mogła powstrzymać cisnących się do oczu łez. Jan, widząc jej stan, milczał przez chwilę, dając jej czas, by oswoiła się z tym, co zobaczyła.
— Teraz rozumiesz, dlaczego nie możemy siedzieć z założonymi rękami? — zapytał, przerywając ciszę.
— Tak... — odpowiedziała cicho Zofia, choć sama nie była pewna, co dalej powiedzieć. Wszystko, w co dotąd wierzyła, zaczynało się rozpadać. — Ale co możecie zrobić? Jesteście tylko garstką ludzi przeciwko całemu imperium.
Jan zatrzymał się i spojrzał na nią z determinacją.
— Nie jesteśmy garstką. Każdego dnia coraz więcej ludzi przyłącza się do ruchu. Walczymy nie tylko za siebie, ale za nasze dzieci, za przyszłe pokolenia. Widzisz tę biedę? Te warunki? To jest nasza codzienność, a my chcemy to zmienić. Nie chcemy żyć na kolanach.
Zofia milczała. Wiedziała, że nie znajdzie słów, które mogłyby złagodzić ból, jaki niósł w sobie Jan. Ale jedno było pewne – ten świat, o którym nigdy wcześniej nie myślała, teraz stał się jej rzeczywistością.
---
Następne dni były dla Zofii pełne wewnętrznego zamętu. Jej myśli krążyły wokół tego, co widziała w dzielnicach robotniczych, wokół biedy, którą wcześniej ignorowała. Każdy kolejny spacer po ulicach Łodzi uświadamiał jej, jak wiele dotychczas przeoczyła. Szlacheckie życie, które do tej pory znała, wydawało się teraz puste, bez sensu w obliczu cierpienia, którego była świadkiem.
Jednak największy wstrząs przyszedł, gdy zaczęła słuchać rozmów robotników o rewolucji. Coraz częściej docierały do niej wieści o tajnych spotkaniach, o organizacji strajków, o marzeniach o wolności i równości. Zofia, która dotąd żyła w kokonie uprzywilejowanego świata, teraz zaczynała dostrzegać, że ten świat może wkrótce runąć. I nie była pewna, po której stronie chciała stanąć.
Jan, choć zawsze uprzejmy i pełen pasji, powoli wciągał ją w swój świat. Nieświadomie, Zofia zaczynała kwestionować wszystko, co dotąd uważała za pewnik – od swojego miejsca w społeczeństwie po plany narzucane przez jej rodzinę. Czuła, że jej serce, tak długo zamknięte na świat, teraz otwierało się na coś nowego, choć niebezpiecznego.
Rewolucja, o której mówił Jan, nie była już tylko odległym szeptem. Stawała się rzeczywistością, która mogła zmienić wszystko – zarówno jej życie, jak i losy całego miasta.
Dodaj komentarz